37:1
سوگند به (فرشتگان) صف‌کشیده (و منظّم)
37:2
و به نهی‌کنندگان و (بازدارندگان)
37:3
و تلاوت‌کنندگان پیاپی آیات الهی...
37:4
که معبود شما یگانه است؛
37:5
پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست، و پروردگار مشرقها!
37:6
ما آسمان نزدیک [= پایین] را با ستارگان آراستیم،
37:7
تا آن را از هر شیطان خبیثی حفظ کنیم!
37:8
آنها نمی‌توانند به (سخنان) فرشتگان عالم بالا گوش فرادهند، (و هرگاه چنین کنند) از هر سو هدف قرارمی‌گیرند!
37:9
آنها به شدّت به عقب رانده می‌شوند؛ و برای آنان مجازاتی دائم است!
37:10
مگر آنها که در لحظه‌ای کوتاه برای استراق سمع به آسمان نزدیک شوند، که «شهاب ثاقب» آنها را تعقیب می‌کند!
37:11
از آنان بپرس: «آیا آفرینش (و معاد) آنان سخت‌تر است یا آفرینش فرشتگان (و آسمانها و زمین)؟! ما آنان را از گل چسبنده‌ای آفریدیم!
37:12
تو از انکارشان تعجّب می‌کنی، ولی آنها مسخره می‌کنند!
37:13
و هنگامی که به آنان تذکّر داده شود، هرگز متذکّر نمی‌شوند!
37:14
و هنگامی که معجزه‌ای را ببینند، دیگران را نیز به استهزا دعوت می‌کنند!
37:15
و می‌گویند: «این فقط سحری آشکار است!
37:16
آیا هنگامی که ما مُردیم و به خاک و استخوان مبدّل شدیم، بار دیگر برانگیخته خواهیم شد؟!
37:17
یا پدران نخستین ما (بازمی‌گردند)؟!»
37:18
بگو: «آری، همه شما زنده می‌شوید در حالی که خوار و کوچک خواهید بود!
37:19
تنها یک صیحه عظیم واقع می‌شود، ناگهان همه (از قبرها برمی‌خیزند و) نگاه می‌کنند!
37:20
و می‌گویند: «ای وای بر ما، این روز جزاست!»
37:21
(آری) این همان روز جدایی (حقّ از باطل) است که شما آن را تکذیب می‌کردید!
37:22
(در این هنگام به فرشتگان دستور داده می‌شود:) ظالمان و همردیفانشان و آنچه را می‌پرستیدند...
37:23
(آری آنچه را) جز خدا می‌پرستیدند جمع کنید و بسوی راه دوزخ هدایتشان کنید!
37:24
آنها را نگهدارید که باید بازپرسی شوند!
37:25
شما را چه شده که از هم یاری نمی‌طلبید؟!
37:26
ولی آنان در آن روز تسلیم قدرت خداوندند!
37:27
(و در این حال) رو به یکدیگر کرده و از هم می‌پرسند...
37:28
گروهی (می‌گویند: «شما رهبران گمراهی بودید که به ظاهر) از طریق خیرخواهی و نیکی وارد شدید امّا جز فریب چیزی در کارتان نبود)!»
37:29
(آنها در جواب) می‌گویند: «شما خودتان اهل ایمان نبودید (تقصیر ما چیست)؟!
37:30
ما هیچ گونه سلطه‌ای بر شما نداشتیم، بلکه شما خود قومی طغیانگر بودید!
37:31
اکنون فرمان پروردگارمان بر همه ما مسلّم شده، و همگی از عذاب او می‌چشیم!
37:32
ما شما را گمراه کردیم، همان گونه که خود گمراه بودیم!
37:33
(آری) همه آنها [= پیشوایان و پیروان گمراه] در آن روز در عذاب الهی مشترکند!
37:34
ما این گونه با مجرمان رفتار می‌کنیم!
37:35
چرا که وقتی به آنها گفته می‌شد: «معبودی جز خدا وجود ندارد»، تکبّر و سرکشی می‌کردند...
37:36
و پیوسته می‌گفتند: «آیا ما معبودان خود را بخاطر شاعری دیوانه رها کنیم؟!»
37:37
چنین نیست، او حقّ را آورده و پیامبران پیشین را تصدیق کرده است!
37:38
اما شما (مستکبران کوردل) بطور مسلّم عذاب دردناک (الهی) را خواهید چشید!
37:39
و جز به آنچه انجام می‌دادید کیفر داده نمی‌شوید،
37:40
جز بندگان مخلص خدا (که از این کیفرها برکنارند)!
37:41
برای آنان [= بندگان مخلص] روزی معیّن و ویژه‌ای است،
37:42
میوه‌ها (ی گوناگون پر ارزش)، و آنها گرامی داشته می‌شوند...
37:43
در باغهای پر نعمت بهشت؛
37:44
در حالی که بر تختها رو به روی یکدیگر تکیه زده‌اند،
37:45
و گرداگردشان قدحهای لبریز از شراب طهور را می‌گردانند؛
37:46
شرابی سفید و درخشنده، و لذّتبخش برای نوشندگان؛
37:47
شرابی که نه در آن مایه تباهی عقل است و نه از آن مست می‌شوند!
37:48
و نزد آنها همسرانی زیبا چشم است که جز به شوهران خود عشق نمی‌ورزند.
37:49
گویی از (لطافت و سفیدی) همچون تخم‌مرغهایی هستند که (در زیر بال و پر مرغ) پنهان مانده (و دست انسانی هرگز آن را لمس نکرده است)!
37:50
(در حالی که آنها غرق گفتگو هستند) بعضی رو به بعضی دیگر کرده می‌پرسند...
37:51
کسی از آنها می‌گوید: «من همنشینی داشتم...
37:52
که پیوسته می‌گفت: آیا (به راستی) تو این سخن را باور کرده‌ای...
37:53
که وقتی ما مُردیم و به خاک و استخوان مبدّل شدیم، (بار دیگر) زنده می‌شویم و جزا داده خواهیم شد؟!»
37:54
(سپس) می‌گوید: «آیا شما می‌توانید از او خبری بگیرید؟»
37:55
اینجاست که نگاهی می‌کند، ناگهان او را در میان دوزخ می‌بیند.
37:56
می‌گوید: «به خدا سوگند نزدیک بود مرا (نیز) به هلاکت بکشانی!
37:57
و اگر نعمت پروردگارم نبود، من نیز از احضارشدگان (در دوزخ) بودم!
37:58
(سپس به یاران خود می‌گوید: ای دوستان!) آیا ما هرگز نمی‌میریم (و در بهشت جاودانه خواهیم بود)،
37:59
و جز همان مرگ اول، مرگی به سراغ ما نخواهد آمد، و ما هرگز عذاب نخواهیم شد.
37:60
راستی این همان پیروزی بزرگ است!
37:61
آری، برای مثل این، باید عمل‌کنندگان عمل کنند!
37:62
آیا این (نعمتهای جاویدان بهشتی) بهتر است یا درخت (نفرت‌انگیز) زقّوم؟!
37:63
ما آن را مایه درد و رنج ظالمان قرار دادیم!
37:64
آن درختی است که از قعر جهنّم می‌روید!
37:65
شکوفه آن مانند سرهای شیاطین است!
37:66
آنها [= مجرمان] از آن می‌خورند و شکمها را از آن پر می‌کنند!
37:67
سپس روی آن آب داغ متعفّنی می‌نوشند!
37:68
سپس بازگشت آنها به سوی جهنّم است!
37:69
چرا که آنها پدران خود را گمراه یافتند،
37:70
با این حال به سرعت بدنبال آنان کشانده می‌شوند!
37:71
و قبل از آنها بیشتر پیشینیان (نیز) گمراه شدند!
37:72
ما در میان آنها انذارکنندگانی فرستادیم،
37:73
ولی بنگر عاقبت انذارشوندگان چگونه بود!
37:74
مگر بندگان مخلص خدا!
37:75
و نوح، ما را خواند (و ما دعای او را اجابت کردیم)؛ و چه خوب اجابت کننده‌ای هستیم!
37:76
و او و خاندانش را از اندوه بزرگ رهایی بخشیدیم،
37:77
و فرزندانش را همان بازماندگان (روی زمین) قرار دادیم،
37:78
و نام نیک او را در میان امّتهای بعد باقی نهادیم.
37:79
سلام بر نوح در میان جهانیان باد!
37:80
ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم!
37:81
چرا که او از بندگان باایمان ما بود!
37:82
سپس دیگران [= دشمنان او] را غرق کردیم!
37:83
و از پیروان او ابراهیم بود؛
37:84
(به خاطر بیاور) هنگامی را که با قلب سلیم به پیشگاه پروردگارش آمد؛
37:85
هنگامی که به پدر و قومش گفت: «اینها چیست که می‌پرستید؟!
37:86
آیا غیر از خدا به سراغ این معبودان دروغین می‌روید؟!
37:87
شما درباره پروردگار عالمیان چه گمان می‌برید؟!
37:88
(سپس) نگاهی به ستارگان افکند...
37:89
و گفت: «من بیمارم (و با شما به مراسم جشن نمی‌آیم)!»
37:90
آنها از او روی برتافته و به او پشت کردند (و بسرعت دور شدند.)
37:91
(او وارد بتخانه شد) مخفیانه نگاهی به معبودانشان کرد و از روی تمسخر گفت: «چرا (از این غذاها) نمی‌خورید؟!
37:92
(اصلاً) چرا سخن نمی‌گویید؟!»
37:93
سپس بسوی آنها رفت و ضربه‌ای محکم با دست راست بر پیکر آنها فرود آورد (و جز بت بزرگ، همه را درهم شکست).
37:94
آنها با سرعت به او روی آوردند.
37:95
گفت: «آیا چیزی را می‌پرستید که با دست خود می‌تراشید؟!
37:96
با اینکه خداوند هم شما را آفریده و هم بتهایی که می‌سازید!»
37:97
(بت‌پرستان) گفتند: «بنای مرتفعی برای او بسازید و او را در جهنّمی از آتش بیفکنید!»
37:98
آنها طرحی برای نابودی ابراهیم ریخته بودند، ولی ما آنان را پست و مغلوب ساختیم!
37:99
(او از این مهلکه بسلامت بیرون آمد) و گفت: «من به سوی پروردگارم می‌روم، او مرا هدایت خواهد کرد!
37:100
پروردگارا! به من از صالحان [= فرزندان صالح] ببخش!»
37:101
ما او [= ابراهیم] را به نوجوانی بردبار و صبور بشارت دادیم!
37:102
هنگامی که با او به مقام سعی و کوشش رسید، گفت: «پسرم! من در خواب دیدم که تو را ذبح می‌کنم، نظر تو چیست؟» گفت «پدرم! هر چه دستور داری اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت!»
37:103
هنگامی که هر دو تسلیم شدند و ابراهیم جبین او را بر خاک نهاد...
37:104
او را ندا دادیم که: «ای ابراهیم!
37:105
آن رؤیا را تحقق بخشیدی (و به مأموریت خود عمل کردی)!» ما این گونه، نیکوکاران را جزا می‌دهیم!
37:106
این مسلّماً همان امتحان آشکار است!
37:107
ما ذبح عظیمی را فدای او کردیم،
37:108
و نام نیک او را در امّتهای بعد باقی نهادیم!
37:109
سلام بر ابراهیم!
37:110
این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم!
37:111
او از بندگان باایمان ما است!
37:112
ما او را به اسحاق -پیامبری از شایستگان- بشارت دادیم!
37:113
ما به او و اسحاق برکت دادیم؛ و از دودمان آن دو، افرادی بودند نیکوکار و افرادی آشکارا به خود ستم کردند!
37:114
ما به موسی و هارون نعمت بخشیدیم!
37:115
و آن دو و قومشان را از اندوه بزرگ نجات دادیم!
37:116
و آنها را یاری کردیم تا بر دشمنان خود پیروز شدند!
37:117
ما به آن دو، کتاب روشنگر دادیم،
37:118
و آن دو را به راه راست هدایت نمودیم!
37:119
و نام نیکشان را در اقوام بعد باقی گذاردیم!
37:120
سلام بر موسی و هارون!
37:121
ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم!
37:122
آن دو از بندگان مؤمن ما بودند!
37:123
و الیاس از رسولان (ما) بود!
37:124
به خاطر بیاور هنگامی را که به قومش گفت: «آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟!
37:125
آیا بت «بعل» را می‌خوانید و بهترین آفریدگارها را رها می‌سازید؟!
37:126
خدایی که پروردگار شما و پروردگار نیاکان شماست!»
37:127
امّا آنها او را تکذیب کردند؛ ولی به یقین همگی (در دادگاه عدل الهی) احضار می‌شوند!
37:128
مگر بندگان مخلص خدا!
37:129
ما نام نیک او را در میان امّتهای بعد باقی گذاردیم!
37:130
سلام بر الیاسین!
37:131
ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم!
37:132
او از بندگان مؤمن ما است!
37:133
و لوط از رسولان (ما) است!
37:134
و به خاطر بیاور زمانی را که او و خاندانش را همگی نجات دادیم،
37:135
مگر پیرزنی که از بازماندگان بود (و به سرنوشت آنان گرفتار شد)!
37:136
سپس بقیه را نابود کردیم!
37:137
و شما پیوسته صبحگاهان از کنار (ویرانه‌های شهرهای) آنها می‌گذرید...
37:138
و (همچنین) شبانگاه؛ آیا نمی‌اندیشید؟!
37:139
و یونس از رسولان (ما) است!
37:140
به خاطر بیاور زمانی را که به سوی کشتی پر (از جمعیّت و بار) فرار کرد.
37:141
و با آنها قرعه افکند، (و قرعه به نام او افتاد و) مغلوب شد!
37:142
(او را به دریا افکندند) و ماهی عظیمی او را بلعید، در حالی که مستحقّ سرزنش بود!
37:143
و اگر او از تسبیح‌کنندگان نبود...
37:144
تا روز قیامت در شکم ماهی می‌ماند!
37:145
(به هر حال ما او را رهایی بخشیدیم و) او را در یک سرزمین خشک خالی از گیاه افکندیم در حالی که بیمار بود!
37:146
و بوته کدوئی بر او رویاندیم (تا در سایه برگهای پهن و مرطوبش آرامش یابد)!
37:147
و او را به سوی جمعیّت یکصد هزار نفری -یا بیشتر- فرستادیم!
37:148
آنها ایمان آوردند، از این رو تا مدّت معلومی آنان را از مواهب زندگی بهره‌مند ساختیم!
37:149
از آنان بپرس: آیا پروردگارت دخترانی دارد و پسران از آن آنهاست؟!
37:150
آیا ما فرشتگان را مؤنث آفریدیم و آنها ناظر بودند؟!
37:151
بدانید آنها با این تهمت بزرگشان می‌گویند:
37:152
«خداوند فرزند آورده!» ولی آنها به یقین دروغ می‌گویند!
37:153
آیا دختران را بر پسران ترجیح داده است؟!
37:154
شما را چه شده است؟! چگونه حکم می‌کنید؟! (هیچ می‌فهمید چه می‌گویید؟!)
37:155
آیا متذکّر نمی‌شوید؟!
37:156
یا شما دلیل روشنی در این باره دارید؟
37:157
کتابتان را بیاورید اگر راست می‌گویید!
37:158
آنها [= مشرکان] میان او [= خداوند] و جنّ، (خویشاوندی و) نسبتی قائل شدند؛ در حالی که جنّیان بخوبی می‌دانند که این بت‌پرستان در دادگاه الهی احضار می‌شوند!
37:159
منزّه است خداوند از آنچه توصیف می‌کنند،
37:160
مگر بندگان مخلص خدا!
37:161
شما و آنچه را پرستش می‌کنید،
37:162
هرگز نمی‌توانید کسی را (با آن) فریب دهید،
37:163
مگر آنها که در آتش دوزخ وارد می‌شوند!
37:164
و هیچ یک از ما نیست جز آنکه مقام معلومی دارد؛
37:165
و ما همگی (برای اطاعت فرمان خداوند) به صف ایستاده‌ایم؛
37:166
و ما همه تسبیح‌گوی او هستیم!
37:167
آنها پیوسته می‌گفتند:
37:168
«اگر یکی از کتابهای پیشینیان نزد ما بود،
37:169
به یقین، ما بندگان مخلص خدا بودیم!»
37:170
(امّا هنگامی که این کتاب بزرگ آسمانی بر آنها نازل شد،) به آن کافر شدند؛ ولی بزودی (نتیجه کار خود را) خواهند دانست!
37:171
وعده قطعی ما برای بندگان فرستاده ما از پیش مسلّم شده...
37:172
که آنان یاری شدگانند،
37:173
و لشکر ما پیروزند!
37:174
از آنها [= کافران] روی بگردان تا زمان معیّنی (که فرمان جهاد فرارسد)!
37:175
و وضع آنها را بنگر (چه بی‌محتواست) اما بزودی (نتیجه اعمال خود را) می‌بینند!
37:176
آیا آنها برای عذاب ما شتاب می‌کنند؟!
37:177
امّا هنگامی که عذاب ما در آستانه خانه‌هایشان فرود آید، انذارشدگان صبحگاه بدی خواهند داشت!
37:178
از آنان روی بگردان تا زمان معیّنی!
37:179
و وضع کارشان را ببین؛ آنها نیز به زودی (نتیجه اعمال خود را) می‌بینند!
37:180
منزّه است پروردگار تو، پروردگار عزّت (و قدرت) از آنچه آنان توصیف می‌کنند.
37:181
و سلام بر رسولان!
37:182
حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است!