15:1
الر (اسرار این حروف نزد خدا و رسول است) این است آیات کتاب خدا و قرآنی که (راه حق و باطل را) روشن و آشکار می‌گرداند.
15:2
کافران (چون چشم حقیقت بین بگشایند) ای بسا آرزو کنند که کاش مسلم و خداپرست بودند.
15:3
(ای رسول ما) این کافران (لجوج) را واگذار تا به خورد و خواب طبیعت و لذات حیوانی سرگرم باشند و آمال و اوهام دنیوی آنان را غافل گرداند، پس (نتیجه این کامرانی بیهوده را) به زودی خواهند یافت.
15:4
و ما هیچ ملک و ملتی را هلاک نکردیم جز به هنگامی معین.
15:5
هیچ قومی از اجل خود (از آنچه در علم حق معین است یک لحظه) پس و پیش نخواهند افتاد.
15:6
و کافران گفتند: ای کسی که (مدعی آنی که) قرآن از جانب خدا بر تو نازل شده تو (به عقیده ما) محققا دیوانه‌ای.
15:7
اگر راست می‌گویی (و بر تو فرشتگان خدا نازل می‌شوند) چرا فرشتگان را نزد ما نمی‌آری؟
15:8
ما فرشتگان را جز به حق (و حکمت و مصلحت) نمی‌فرستیم، و آن گاه که بفرستیم دیگر کافران مهلتی نخواهند یافت.
15:9
البته ما قرآن را بر تو نازل کردیم و ما هم آن را محققا محفوظ خواهیم داشت.
15:10
و ما پیش از تو هم رسولانی بر امم سالفه فرستادیم.
15:11
و هیچ رسولی بر آن مردم نمی‌آمد جز آنکه به استهزای او می‌پرداختند.
15:12
این گونه ما قرآن را (روشن) در دل زشتکاران وارد سازیم،
15:13
لیکن به آن ایمان نمی‌آورند، و البته عادت امم سابقه هم (مانند امت تو بر همین انکار و استهزا نسبت به رسولان و کتب آسمانی) گذشت.
15:14
و اگر ما بر این کافران امتت دری از آسمان بگشاییم تا دائم بر آسمانها عروج (یا فرشتگان بر آنها نزول) کنند،
15:15
باز هم خواهند گفت: چشمان ما را فرو بسته‌اند، بلکه در ما سحر و جادویی به کار برده‌اند.
15:16
و همانا ما در آسمان کاخهای بلند برافراشتیم و بر چشم بینایان عالم آن کاخها را به زیب و زیور بیاراستیم.
15:17
و آن را از (دستبرد) هر شیطان مردودی محفوظ داشتیم.
15:18
لیکن هر شیطانی برای سرقت سمع (یعنی برای دزدیدن و دریافتن سخن فرشتگان عالم بالا) به آسمان نزدیک شود تیر شهاب و شعله آسمانی او را تعقیب کند.
15:19
و زمین را هم ما بگستردیم و در آن کوههای عظیم بر نهادیم و در آن از هر گیاه و هر نبات مناسب و موافق حکمت و عنایت برویانیدیم.
15:20
و در این زمین هم لوازم معاش و زندگانی شما را مهیا کردیم و هم بر سایر حیوانات که شما به آنها روزی نمی‌دهید قوت و غذا فراهم ساختیم.
15:21
و هیچ چیز در عالم نیست جز آنکه منبع و خزانه آن نزد ماست ولی ما از آن بر عالم خلق الاّ به قدر معین (که مصلحت است) فرو نمی‌فرستیم.
15:22
و ما بادهای باردار کننده (رحم طبیعت) را فرستادیم، آن‌گاه باران را از آسمان فرود آوردیم تا به آن آب، شما را سیراب گردانیدیم و گر نه شما نمی‌توانستید آبهایی (برای وقت حاجت خود در هر جای زمین از کوه و دره و بیابان و صحرا) منبع ساخته و جاری سازید.
15:23
و محققا ماییم که زنده می‌کنیم و می‌میرانیم و وارث (همه خلق که فانی می‌شوند) ما هستیم.
15:24
و البته ما به همه گذشتگان و آیندگان شما آگاهی کامل داریم.
15:25
و البته خدای تو همه خلایق را در قیامت محشور خواهد کرد، که کار او از روی علم و حکمت است.
15:26
و همانا ما انسان را از گل و لای کهنه متغیر بیافریدیم.
15:27
و طایفه دیوان را پیشتر از آتش گدازنده، خلق کردیم.
15:28
و (یاد آر) آن گاه که پروردگارت به فرشتگان عالم اظهار فرمود که من بشری از ماده گل و لای کهنه متغیر، خلق خواهم کرد.
15:29
پس چون آن (عنصر) را معتدل بیارایم و در آن از روح خویش بدمم همه (از جهت حرمت و عظمت آن روح الهی) بر او سجده کنید.
15:30
پس همه فرشتگان سجده کردند.
15:31
مگر ابلیس که از همراهی با سجده کنندگان امتناع ورزید.
15:32
خدا فرمود که ای شیطان، برای چه تو با ساجدان عالم سر فرود نیاوردی؟
15:33
شیطان پاسخ داد که من هرگز به بشری که از گل و لای کهنه متغیر خلقت کرده‌ای سجده نخواهم کرد.
15:34
خدا هم (به او قهر و عتاب) فرمود که از صف ساجدان (و از بهشت مطیعان) خارج شود که تو رانده درگاه ما شدی.
15:35
و لعنت ما تا روز جزا بر تو محقق و حتمی گردید.
15:36
شیطان از خدا درخواست کرد که پروردگارا، پس مرا تا روز قیامت که خلق مبعوث می‌شوند مهلت و طول عمر عطا فرما.
15:37
خدا فرمود: آری تو را مهلت خواهد بود.
15:38
تا به وقت معین و روز معلوم (شاید مرا تا قیامت یا نفخه صور اول یا ظهور دولت ولی عصر یا ظهور حکومت عقل انسان بر نفس و هوای او باشد).
15:39
شیطان گفت: خدایا، چنانکه مرا به گمراهی و هلاکت کشاندی من نیز در زمین (هر باطلی را) در نظر فرزندان آدم جلوه می‌دهم (تا از یاد تو غافل شوند) و همه آنها را به گمراهی و هلاکت خواهم کشاند.
15:40
به جز بندگان پاک و برگزیده تو را.
15:41
خدا فرمود: همین (اخلاص و پاکی سریرت) راه مستقیم به (درگاه رضای) من است.
15:42
و هرگز تو را بر بندگان (برگزیده) من تسلط و غلبه نخواهد بود لیکن اقتدار و سلطه تو بر مردم گمراهی است که پیرو تو شوند.
15:43
و البته وعده‌گاه جمیع آن مردم گمراه نیز آتش دوزخ خواهد بود.
15:44
که آن دوزخ را هفت در است که هر دری برای ورود دسته‌ای از گمراهان معین گردیده است.
15:45
البته اهل تقوا در باغها و نهرهای جاری خواهند بود.
15:46
(به آنها خطاب شود که) شما با درود و سلام و با کمال ایمنی و احترام به بهشت ابد وارد شوید.
15:47
و ما آیینه دلهای پاک آنها را از کدورت کینه و حسد و هر خلق ناپسند به کلی پاک و پاکیزه ساختیم و همه برادروار روبروی یکدیگر بر تختهای عزت بنشینند.
15:48
در حالتی که هیچ رنج و زحمت در آنجا به آنها نرسد و هرگز از آن بهشت ابد بیرونشان نکنند.
15:49
(ای رسول ما) بندگان مرا آگاه ساز که من بسیار آمرزنده و مهربانم.
15:50
و نیز عذاب من بسیار سخت و دردناک است.
15:51
و هم بندگانم را از حکایت (فرشتگان) مهمانان ابراهیم آگاه ساز.
15:52
که چون آن مهمانان بر ابراهیم وارد شدند و بر او سلام دادند ابراهیم (مضطرب شده) گفت: ما از شما (که بدون اذن و بی‌موقع بر ما در آمدید) بیمناکیم.
15:53
فرشتگان گفتند: هیچ مترس که ما آمده‌ایم تو را به پسری دانا بشارت دهیم.
15:54
ابراهیم گفت: آیا مرا در این سن پیری مژده فرزند می‌دهید؟نشانه این مژده چیست؟
15:55
گفتند: ما تو را به حق و حقیقت بشارت دادیم و تو هرگز نومید مباش.
15:56
ابراهیم گفت: به جز مردم گمراه چه کسی از لطف خدای خود نومید می‌شود؟
15:57
آن گاه ابراهیم پرسش کرد که ای رسولان حق، باز گویید که بر چه کار مبعوث شده‌اید؟
15:58
فرشتگان پاسخ دادند که ما بر هلاک قومی زشتکار فرستاده شده‌ایم.
15:59
(که آن قوم مجرم لوطند که به جرم عمل بد هلاک شوند) مگر اهل بیت لوط که همه آنها را از بلا نجات خواهیم داد.
15:60
جز زن لوط که آن هم (چون با بدان همدست است) چنین مقرر داشتیم که از بازماندگان باشد (و با زشتکاران هلاک شود).
15:61
و چون فرشتگان بر لوط و خانواده او وارد شدند.
15:62
لوط با فرشتگان گفت: شما اشخاصی نا آشنایید!
15:63
فرشتگان پاسخ دادند که ما بر انجام چیزی (یعنی وعده عذاب) که قومت در آن به شک و انکار بودند فرستاده شدیم.
15:64
و به حق و راستی به سوی تو آمده‌ایم و آنچه گوییم صدق محض است.
15:65
پس تو ای لوط، خانواده‌ات را در پاسی از شب از این دیار بیرون بر و خود از پی آنان روانه شو و هیچ یک از شما باز پس ننگرد بلکه بدان سو که مأمورید به سرعت روان شوید.
15:66
و بر او این فرمان را وحی کردیم که قومت تا آخرین افراد، صبحگاه هلاک می‌شوند.
15:67
و (در آن شب که فرشتگان به شکل جوانهای زیبا به خانه لوط در آمدند) قوم لوط آگاه شده خوشحال (به خیال کامرانی به خانه او) آمدند.
15:68
لوط به قوم خود گفت: این جوانان در منزل من مهمانند، مرا شرمسار مکنید.
15:69
و از خدا بترسید و مرا خجل مگردانید.
15:70
قوم گفتند: مگر ما تو را از (میزبانی و حمایت) عالمیان منع نکردیم؟
15:71
لوط به قوم خود گفت: من این دخترانم را به نکاح شما می‌دهم تا اگر خیال عملی دارید انجام دهید.
15:72
(ای محمد) به جان تو قسم که این مردم دنیا همیشه مست شهوات نفسانی و به حیرت و غفلت و گمراهی خواهند بود.
15:73
باری، قوم لوط هنگام طلوع آفتاب به صیحه آسمانی همه هلاک شدند.
15:74
و شهر و دیار آنها را زیر و زبر ساخته و آن قوم را سنگباران عذاب کردیم.
15:75
و در این عذاب هوشمندان را عبرت و بصیرت بسیار است.
15:76
و این ویرانه اکنون بر سر راهی است بر قرار.
15:77
همانا در این عقوبت بدکاران عالم، اهل ایمان را آیت و عبرتی است.
15:78
و اهل شهر ایکه (قوم شعیب) هم بسیار مردم ستمکاری بودند.
15:79
آنها را نیز به کیفر رسانیدیم، و این هر دو شهر (یعنی شهر سدوم و ایکه یا مدین که دیار قوم لوط و شعیب بود، برای اهل اعتبار) بر رهگذری آشکار قرار دارند.
15:80
و اصحاب حجر (قوم صالح) هم رسولان را به کلی تکذیب کردند.
15:81
و از آیاتی که ما بر آنان فرستادیم رو گردانیدند.
15:82
و در کوهها منزل می‌ساختند تا از خطر ایمن باشند.
15:83
پس صبحگاهی صیحه عذاب (قهر ما) همه آنها را نابود کرد.
15:84
و به فراز کوه با همه ذخائر و ثروت از هلاک ایمن نگردیدند.
15:85
و ما آسمانها و زمین و هر چه را که در بین آنهاست جز به حق (و برای مقصودی صحیح و حکمتی بزرگ) خلق نکرده‌ایم، و البته ساعت قیامت (که غرض و مقصود اصلی خلقت شماست) خواهد آمد، اکنون تو (ای رسول ما، از این منکران) نیکو در گذر (یعنی با خلق خوش آنها را به حق دعوت کن و اگر نپذیرند دلتنگ مباش).
15:86
محققا پروردگار تو آفریننده دانایی است (که بی‌مقصود خلق را نیافریده، البته هر کسی به نتیجه عملش خواهد رسید).
15:87
(ای محمد) همانا هفت آیت با ثنا (و دعا که قسمت بین خدا و عبد شده و در هر نماز دو بار خوانده می‌شود، یعنی سوره حمد) و این قرآن با عظمت را بر تو فرستادیم.
15:88
توبه این ناقابل متاع دنیوی که به طایفه‌ای از مردم کافر دادیم البته چشم مدوز و بر اینان اندوه مخور و اهل ایمان را زیر پر و بال خود گیر (و با کمال حسن خلق بپروران).
15:89
و بگو: من همان رسولم که برای اندرز و ترسانیدن (خلق از عذاب قهر خدا) با دلیلی روشن آمده‌ام.
15:90
آن گونه عذابی که بر کسانی که آیات خدا را قسمت کردند (یعنی یهود و نصاری) نازل نمودیم.
15:91
آنان که قرآن را (به میل خود و غرض فاسد خویش) جزء جزء و پاره پاره کردند (بعضی را قبول و بعضی را رد کردند).
15:92
قسم به خدای تو که از همه آنها سخت مؤاخذه خواهیم کرد.
15:93
از آنچه می‌کرده‌اند.
15:94
پس تو آشکارا آنچه مأموری (به خلق) برسان و از مشرکان روی بگردان.
15:95
همانا ما تو را از شر استهزا کنندگان محفوظ نمودیم.
15:96
آنان که با خدای یکتا خدایی دیگر قرار دهند، پس به زودی خواهند دانست.
15:97
و ما محققا می‌دانیم که تو از آنچه امت (در طعنه و تکذیب تو) می‌گویند سخت دلتنگ می‌شوی.
15:98
پس به ذکر اوصاف کمال پروردگارت تسبیح گو و از نمازگزاران باش (تا به یاد خدا شاد خاطر شوی).
15:99
و دایم به پرستش خدای خود مشغول باش تا یقین (ساعت مرگ و هنگام لقای ما) بر تو فرا رسد.