3:1
الم.(1)
3:2
معبودى غير از خدا كه زنده و پاينده است وجود ندارد.(2)
3:3
قرآن را كه تصديقكننده كتابهاى قبلى است به حق بر تو نازل كرد و تورات و انجيل را،(3)
3:4
كه راهنماى مردم است قبلاً نازل كرد و فرقان (جداكننده حق و باطل) را نازل كرد. كسانىكه منكر آيات خدا مىشوند عذاب شديدى دارند و خدا توانا و انتقامگير است.(4)
3:5
چيزى در زمين و آسمان بر خدا مخفى نيست.(5)
3:6
او است كه هر طور بخواهد شكل شما را در رحمها نقشبندى مىكند. معبودى (كسىكه انسان در مقابل او احساس و ابراز كوچكى كند و او را عامل برآوردن آرزوهاى خود بداند) غير از او كه توانا و حكيم است وجود ندارد.(6)
3:7
اوست كه قرآن را بر تو نازل كرد. قسمتى از آن، آيات محكم است و آنها اصل كتاب هستند و قسمت ديگر متشابهات است. اما كسانىكه در دلشان ميل به باطل وجود دارد دنبال متشابهات آن مىروند، چون خواستار انحراف مردم و دنبال تأويل آن هستند. در صورتى كه تأويل آن را كسى جز خدا نمىداند. و راسخين در علم (عالمان واقعى) مىگويند: به آن ايمان آورديم، همه آن از طرف خداوند ما است. فقط افراد عاقل متوجه اين حقيقت مىشوند.(7)
3:8
خدايا، دل ما را پس از اينكه ما را هدايت كردى متمايل به باطل نساز و رحمت خودت را به ما عطا كن، چون تو عطاكنندهاى.(8)
3:9
خدايا، تو مردم را در روزى كه شكى در آن نيست جمع مىكنى. مسلماً خدا بر خلاف وعده كارى نمىكند.(9)
3:10
اموال و اولاد افراد بىايمان در مقابل خدا كارى براى آنها نمىكنند. آنها (افراد بی ایمان) سوخت آتش جهنم هستند.(10)
3:11
مثل فرعونيان و كسانىكه قبل از آنها بودند، كه آيات ما را انكار كردند. خدا آنها را بهخاطر گناهانشان دچار عذاب كرد. مجازات خدا شديد است.(11)
3:12
به منكران بگو: مغلوب خواهيد شد و در جهنم دور هم جمع مىشويد. جهنم بد جايى است.(12)
3:13
براى شما آيهاى (نشانهاى) در دو دستهاى كه با هم روبرو شدند وجود داشت. دستهاى در راه خدا مىجنگيدند، و دسته ديگر كه كافر بودند آنها را به چشم خود دو برابر مىديدند. خدا هر كس را كه بخواهد با يارى خود تاييد مىكند. در اين مطلب عبرتى براى افراد بينا وجود دارد.(13)
3:14
براى مردم علاقه به شهوات، از قبيل علاقه به زن و فرزند و اموال زياد از طلا و نقره و اسبهاى عالى نشاندار و چهارپايان و كشتزار، زينت داده شده. اينها وسايل زندگى دنيا هستند. در صورتى كه بهترين جاى بازگشت پيش خدا است.(14)
3:15
بگو: آيا شما را به چيزى بهتر از اين آگاه بكنم؟ افراد پرهیزکار پيش خداوندشان بهشتهايى دارند كه نهرها در آن روان است و هميشه در آن خواهند بود، به اضافه همسران پاك و رضايت خدا. خدا كارهاى بندگان خود را مىبيند.(15)
3:16
بندگانى كه مىگويند: خداوندا، ايمان آورديم، گناهان ما را بيامرز و ما را از عذاب آتش جهنم حفظ نما.(16)
3:17
افرادى بااستقامت، راستگو، مطيع، و انفاقكننده كه موقع سحر از خدا طلب آمرزش مىكنند.(17)
3:18
خدا گواه است كه معبودى (كسىكه انسان در مقابل او احساس يا ابراز كوچكى كند و بدون چون و چرا از دستورهاى او پيروى كند) غير از او وجود ندارد و او به عدالت عمل مىكند، و فرشتگان و دانشمندان (نيز چنين گواهى مىدهند). معبودى غير از او كه توانا و حكيم است وجود ندارد.(18)
3:19
دين نزد خدا فقط اسلام ( تسليم حكم و نظر خدا بودن) است. كسانىكه به آنها كتاب الهى داده شد، پس از اينكه علم براى آنها حاصل شد از روى حسادت دچار اختلاف شدند. كسىكه منكر آيات خدا شود بداند كه خدا حسابرس سريعى است.(19)
3:20
اگر با تو بحث و بگومگو كردند بگو: من خودم را تسليم خدا كردهام، و پيروان من هم همينطور. و به اهل كتاب و مشركان بگو: آيا شما هم تسليم خدا شدهايد؟ اگر تسليم خدا شدهاند، هدايت شدهاند و اگر سرپيچى كردند وظيفه تو فقط رساندن پيام است. خدا كارهاى بندگانش را مىبيند.(20)
3:21
كسانى را كه آيات خدا را انكار مىكنند و پيغمبران را به ناحق مىكشند، همينطور كسانى را كه به عدالت امر مىكنند مىكشند به عذاب پردردى بشارت بده.(21)
3:22
اينها افرادى هستند كه كارهايشان در دنيا و آخرت هدر رفته است و ياورى نخواهند داشت.(22)
3:23
آيا كسانى را نديدى كه بهرهاى از كتاب به آنها داده شده بود؟ وقتى از آنها دعوت مىشود كه كتاب خدا بين آنها حكم كند، عدهاى از آنها اينكار را قبول نمىكنند و زير بار آن نمىروند.(23)
3:24
اينكار به علت اين است كه گفتند: آتش جهنم جز چند روزى به ما نمىرسد و دروغهايى كه سرهم كردهاند آنها را در دينشان فريب داده.(24)
3:25
وقتى آنها را براى روزى كه شكى در آن نيست جمع كنيم و به هر كسى جزاى كارهايى كه كرده به طور كامل داده شود و ظلمى به افراد نشود، وضع آنها چگونه خواهد بود؟(25)
3:26
بگو: خداوندا، اى مالك هستى، فرمانروايى مال تو است، به هر كس كه بخواهى فرمانروايى مىدهى و از هر كس كه بخواهى پس مىگيرى، به هر كس كه بخواهى عزت مىدهى و هر كس را كه بخواهى ذليل مىكنى، خير در دست تو است چون قادر به هر كارى هستى.(26)
3:27
شب را وارد روز مىكنى و روز را داخل شب مىكنى. از موجود بىجان جاندار مىسازى و از موجود جاندار بىجان. و به هر كس كه بخواهى بدون حساب روزى مىدهى.(27)
3:28
مسلمانان، افراد بىايمان را به جاى افراد باايمان پشتيبان خود نگيرند. كسانىكه چنين كارى كنند رابطهاى با خدا ندارند، مگر اينكه به شدت مواظب كار آنها باشيد. خدا شما را از مجازات خودش برحذر مىدارد و بازگشت شما به سوى خدا است.(28)
3:29
بگو: اگر آنچه در دلتان است مخفى كنيد يا آشكار كنيد خدا آن را مىداند و آنچه در آسمانها و زمين است مىداند. خدا قادر به هر كارى است.(29)
3:30
در آن روز هر كس كارهاى خوبى را كه كرده حاضر مىيابد و دوست دارد كه بين او و كارهاى بدى كه كرده فاصله زيادى باشد. خدا شما را از نافرمانى و عذاب خودش برحذر مىدارد. خدا نسبت به بندگانش مهربان است.(30)
3:31
بگو: اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد تا خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بيامرزد. خدا آمرزنده مهربان است.(31)
3:32
بگو: از خدا و پيغمبر اطاعت كنيد. اگر از اين كار سرپيچى كنند، بدانند كه خدا افراد بىايمان را دوست ندارد.(32)
3:33
خدا آدم و نوح و خاندان ابراهيم و خاندان عِمران را بر جهانيان برگزيد.(33)
3:34
فرزندانى كه از همديگر هستند. خدا شنوا و دانا است.(34)
3:35
وقتى را يادآورى كن كه زن عِمران گفت: خداوندا، من فرزندى را كه در شكم دارم نذر خدمت تو كردهام، آن را از من بپذير. چون تو شنوا و دانايى.(35)
3:36
چون وضع حمل كرد گفت: خداوندا، من دختر زاييدهام و پسر مثل دختر نيست، و اسم او را مريم گذاشتم و او و فرزندش را از شر شيطان رجيم (رانده شده) در پناه تو قرار دادم. در صورتى كه خدا بهتر مىدانست كه او چه زاييده.(36)
3:37
خداوندش او را با بهترين وجه قبول كرد و او را به خوبى پروراند و خدا سرپرستى او را به زكريا سپرد. هرگاه زكريا وارد محرابش مىشد غذايى پيش او مىيافت. زكريا به او گفت: اى مريم اين غذا از كجا برايت آمده؟ او گفت: اين از جانب خداست. چون خدا به هر كس كه بخواهد بدون حساب روزى مىدهد.(37)
3:38
اينجا بود كه زكريا خداوندش را به كمك خواند و گفت: خداوندا، از طرف خودت به من فرزند پاكى عطا كن. چون تو شنونده دعا هستى.(38)
3:39
در حالىكه او در محراب ايستاده و نماز مىخواند فرشته به او گفت: خدا به تو بشارت يحيى را مىدهد كه تصديق كننده كلمه خدا و بزرگوار و خويشتندار و پيغمبرى از درستكاران است.(39)
3:40
زكريا گفت: خداوندا، چگونه مىتوانم پسرى داشته باشم در صورتى كه پير شدهام و همسرم نازا است. فرشته گفت: همينطور است. خدا هر كارى را كه بخواهد بكند مىكند.(40)
3:41
زكريا گفت: خداوندا، نشانهاى براى من قرار بده. خداوند فرمود: نشانه تو اين است كه سه روز جز با اشاره حرف نمىزنى. خداوندت را زياد ياد كن و شب و صبح او را به پاكى و بزرگى ياد كن.(41)
3:42
زمانى را يادآورى كن كه فرشتگان به مريم گفتند: اى مريم، خدا تو را برگزيده و پاك كرده و تو را بر زنان عالم برترى داده است.(42)
3:43
اى مريم، از خداوندت اطاعت كن و سجده كن و با ركوعروندگان به ركوع برو.(43)
3:44
اين از اخبار غيب است كه به تو وحى مىكنيم. تو وقتى كه قرعهكشى مىكردند كه كداميك از آنها كفالت مريم را به عهده بگيرد، پيش آنها نبودى و وقتى با هم كشمكش مىكردند با آنها نبودى.(44)
3:45
هنگامى كه فرشته گفت: اى مريم، خدا تو را به كلمهاى از جانب خودش بشارت مىدهد. اسم او مسيح عيسى پسر مريم است كه در دنيا و آخرت آبرومند و از مقربان خدا است.(45)
3:46
و با مردم در گهواره و بزرگسالى حرف مىزند و از درستكاران است.(46)
3:47
مريم گفت: خداوندا، چگونه مىتوانم پسرى داشته باشم در صورتى كه بشرى با من همخوابى نكرده؟ فرشته گفت: خدا هر كس را كه بخواهد به اين ترتيب مىآفريند. وقتى تصميم به انجام كارى بگيرد فقط مىگويد که اينطور باش، و همانطور خواهد شد.(47)
3:48
خدا به او كتاب و حكمت و تورات و انجيل را ياد مىدهد.(48)
3:49
و رسولى براى بنىاسرائيل مىباشد. به آنها مىگويد: من آيهاى (معجزهاى) از خداوند شما براى شما آوردهام. من از گِل به شكل پرنده درست مىكنم و در آن مىدمم و به فرمان خدا پرندهاى مىشود، وكور مادرزاد و پيس را شفا مىدهم، و مرده را به فرمان خدا زنده مىكنم، و شما را از آنچه مىخوريد و آنچه در خانههايتان ذخيره مىكنيد باخبر مىكنم. اگر افراد باايمانى باشيد، در اينكار براى شما نشانهاى وجود دارد.(49)
3:50
و تصديقكننده توراتى هستم كه پيش از من است و بعضى از چيزهايى را كه براى شما حرام بوده براى شما حلال مىكنم و نشانهاى از خداوندتان براى شما آوردهام. بنابراين از نافرمانى و عذاب خدا بترسيد و از من اطاعت كنيد.(50)
3:51
صاحباختيار من و شما خداست. بنابراين او را بندگى (اطاعت محض) كنيد، راه راست همين است.(51)
3:52
چون عيسى از ايشان احساس كفر كرد گفت: ياران من در راه خدا چه كسانى هستند؟ حواريون (دوازده شاگرد مسيح) گفتند: ما ياوران خداييم و به خدا ايمان آورديم و شاهد باش كه ما مسلمان (تسليم حكم و نظر خدا) هستيم.(52)
3:53
خداوندا، ما به آنچه نازل كردى ايمان آورديم و از رسول پيروى كرديم. پس ما را در رديف شاهدان بنويس.(53)
3:54
آنها نقشه كشيدند و خدا هم نقشه كشيد و خدا بهترين طراح است.(54)
3:55
زمانى را يادآورى كن كه خدا گفت: اى عيسى، من جان تو را مىگيرم و تو را بالا پيش خودم مىبرم و تو را از افراد بىايمان پاك مىكنم و پيروان تو را تا روز قيامت بالاتر از افراد بىايمان قرار مىدهم و بازگشت شما پيش من است. و آن وقت بين شما درباره آنچه كه در آن اختلاف داشتيد حكم مىكنم.(55)
3:56
اما افراد بىايمان را، هم در دنيا و هم در آخرت عذاب شديدى مىكنم و مددكارى براى آنها وجود نخواهد داشت.(56)
3:57
اما افراد باايمانى كه كار درست كردهاند پاداششان را به طور كامل به آنها مىدهم. خدا كسانى را كه ظلم مىكنند دوست ندارد.(57)
3:58
اين آيات و تذكر حكيمانهاى است كه بر تو مىخوانيم.(58)
3:59
آفرينش عيسى پيش خدا مثل آفرينش آدم است كه خدا او را از خاك آفريد و بعد به او گفت بشو، او هم شد.(59)
3:60
حقيقت از جانب خداوند تو است، بنابراين از كسانى نباش كه شك مىكنند.(60)
3:61
به كسانىكه بعد از اينكه علم براى تو حاصل شد با تو بگومگو مىكنند، بگو: بياييد تا فرزندانمان و فرزندانتان و زنانمان و زنانتان و خودمان و خودتان را دعوت كنيم، بعد تضرع كنيم و لعنت خدا را بر افراد دروغگو قرار دهيم.(61)
3:62
اين داستان حقيقى است و معبودى (كسىكه شما در مقابل او احساس و ابراز كوچكى كنيد و از دستورهاى او بدون چون و چرا اطاعت كنيد و يا او را عامل برآوردن آرزوهاى خود بدانيد) غير از خدا وجود ندارد و خدا مقتدر و حكيم است.(62)
3:63
اگر قبول نكردند، مفسدند (خرابكارند) و خدا افراد خرابكار را خوب مىشناسد.(63)
3:64
بگو: اى اهل كتاب، به سوى كلمهاى بياييد كه بين ما و شما مساوى است. كه فقط خدا را بندگى (اطاعت بىچون و چرا) بكنيم و در اينكار چيزى را شريك او نسازيم و بعضى از ما بعضى ديگر را غير از خدا ارباب خود نگيرند. اگر قبول نكردند، بگوييد كه شاهد باشيد كه ما تسليم حكم و نظر خدا هستيم.(64)
3:65
اى اهل كتاب، چرا درباره ابراهيم بگومگو مىكنيد. در صورتى كه تورات و انجيل بعد از ابراهيم نازل شده. آيا درك نمىكنيد؟(65)
3:66
اين شما هستيد كه درباره چيزى كه مىدانيد با ديگران بگومگو مىكنيد. پس چرا درباره چيزهايى كه نمىدانيد بگومگو مىكنيد؟ خدا مىداند و شما نمىدانيد.(66)
3:67
ابراهيم نه يهودى بود نه عيسوى، بلكه موحد و مسلمان (فقط تسليم حكم و نظر خدا) بود و مشرك نبود.(67)
3:68
نزديكترين افراد به ابراهيم، پيروان او و اين پيغمبر و افراد باايمان هستند. خدا پشتيبان افراد باايمان است.(68)
3:69
عدهاى از اهل كتاب دوست دارند كه شما را گمراه كنند. در صورتى كه آنها خودشان را گمراه مىكنند و متوجه نيستند.(69)
3:70
اى اهل كتاب، چرا منكر آيات خدا مىشويد؟ در صورتى كه به درستى آن شهادت مىدهيد.(70)
3:71
اى اهل كتاب، چرا حق را با باطل مشتبه مىسازيد و در صورتى كه حق را مىدانيد آن را مخفى مىكنيد؟(71)
3:72
عدهاى از اهل كتاب گفتند: در آغاز روز به قرآنى كه به مسلمانان نازل شده ايمان بياوريد و آخر روز منكر آن شويد تا مسلمانان از ايمان خود برگردند.(72)
3:73
و فقط به كسىكه از دين شما پيروى كند ايمان بياوريد. بگو: هدايت واقعى هدايت خداست. (مىگويند: باور نكنيد) كه به كسى همانند آنچه به شما داده شده، داده شود. وگرنه پيش خداوندتان با شما بگومگو مىكنند. بگو: فضل در اختيار خداست. آن را به هر كس كه بخواهد عطا مىكند. خدا وسعتدهنده دانا است.(73)
3:74
هر كس را كه بخواهد به رحمت خود اختصاص مىدهد. خدا صاحب فضل بزرگ است.(74)
3:75
افرادى از اهل كتاب هستند كه اگر پول زيادى پيش آنها امانت بگذارى آن را به تو برمىگردانند و عدهاى از آنها هستند كه اگر يك دينار پيش آنها امانت بگذارى آن را به تو پس نمىدهند مگر اينكه دائماً سر راهشان بايستى. اينكار به علت اين است كه مىگويند: ما در مقابل مشركين مسؤوليتى نداريم. از قول خدا دروغ مىگويند. خودشان هم اين را مىدانند.(75)
3:76
آرى، كسانىكه به عهدشان عمل كنند و پرهیزکار باشند (بدانند كه) خدا افراد باتقوى را دوست دارد.(76)
3:77
كسانىكه عهد و پيمان الهى و قسمهايشان را به قيمت كمى مىفروشند، در آخرت بهرهاى ندارند و روز قيامت خدا با آنها حرف نمىزند و به آنها نگاه هم نمىكند و پاكشان نمىسازد و عذاب پردردى دارند.(77)
3:78
عدهاى از آنها بهنام بيان كتاب خدا طورى حرف مىزنند كه شما خيال كنيد حرفهايشان از كتاب الهى است، در صورتى كه از كتاب الهى نيست و مىگويند که اين حرفها از جانب خدا است، در صورتى كه از جانب خدا نيست. از قول خدا دروغ مىگويند و خودشان هم اين را مىدانند.(78)
3:79
هيچ بشرى نبوده كه خدا به او كتاب و حكم و پيامبرى بدهد، بعد او به مردم بگويد: غير از خدا بنده من باشيد. بلكه مىگفتند: خداپرست باشيد، به دليل همان كتابى كه درس مىدهيد و درس مىگيريد.(79)
3:80
و به شما دستور نمىدهد كه فرشتگان و پيغمبران را ارباب خود بگيريد. آيا شما را به كفر دستور مىدهد آن هم بعد از اينكه تسليم خدا (مسلمان) شديد؟! (80)
3:81
زمانی را یادآوری کن كه خدا از پيغمبران پيمان گرفت كه به شما كتاب و حكمت دادم، بعد رسولی برای شما آمد که کتابی را که با شماست تصدیق مىكرد، به او ایمان بیاورید و به او کمک کنید (و این را به مردم هم بياموزيد). بعد به آنها گفت: آيا اقرار مىكنيد و اين پيمان را قبول مىكنيد؟ گفتند: اقرار مىكنيم. خدا گفت: بنابراين شاهد باشيد، من هم با شما شاهد خواهم بود.(81)
3:82
كسانىكه از آن به بعد از اين قرار سرپيچى كنند خلافكار هستند.(82)
3:83
آيا دنبال دينى غير از دين خدا مىگردند؟ در صورتى كه تمام آنچه كه در آسمانها و زمين هستند، چه باميل و چه بىميل، تسليم او هستند و به سوى او برگردانده مىشوند.(83)
3:84
بگو: ما به خدا و آنچه به ما نازل شده و آنچه به ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و نوادگان او نازل شده و آنچه به موسى و عيسى و پيغمبران از جانب خداوندشان داده شده ايمان آوردهايم، فرقى بين هيچكدام آنها نمىگذاريم و ما مسلمان (تسليم حكم و نظر خدا) هستيم.(84)
3:85
كسىكه دنبال دينى غير از اسلام (تسليم حكم و نظر خدا بودن) برود هرگز از او پذيرفته نمىشود و او در آخرت از زيانكاران است.(85)
3:86
چگونه خدا عدهاى راكه بعداز ايمان آوردنشان و پس از اينكه شهادت دادند كه پيغمبر حق است و دلايل روشن براى آنها آمد كافر شدند هدايت مىكند؟ خدا ظالمها را هدايت نمىكند.(86)
3:87
جزاى آنها اين است كه لعنت خدا و فرشتگان و مردم دستهجمعى بر آنان است.(87)
3:88
هميشه در آن خواهند بود و عذاب آنها تخفيف پيدا نمىكند و به آنها مهلتى داده نمىشود.(88)
3:89
مگر كسانىكه بعد از آن توبه كردند و كار خود را اصلاح كردند چون خدا آمرزنده مهربان است.(89)
3:90
توبه افرادى كه بعد از ايمانآوردنشان منكر شدند و به انكارشان اضافه كردند، هرگز قبول نمىشود. آنها گمراه هستند.(90)
3:91
افرادى كه منكر شدند و در حال كفر و انكار مردند، اگر زمين را پر از طلا بكنند و جريمه بدهند از هيچكدام آنها به هيچ وجه پذيرفته نمىشود. آنها عذاب پردردى دارند و كسىكه به آنها كمك كند ندارند.(91)
3:92
هرگز به نيكى نمىرسيد مگر اينكه از آنچه دوست داريد انفاق كنيد، و هر چيزى كه انفاق كنيد خدا آن را مىداند.(92)
3:93
هر غذايى براى بنىاسرائيل حلال بود غير از غذاهايى كه اسرائيل (يعقوب) قبل از اينكه تورات نازل شود بر خودش حرام كرده بود. بگو: اگر راست مىگوييد تورات را بياوريد و بخوانيد.(93)
3:94
كسانىكه بعد از اين به خدا افترا بزنند ظالم هستند.(94)
3:95
بگو: خدا راست گفت، بنابراين از آيين ابراهيم كه موحد بود و مشرك نبود پيروى كنيد.(95)
3:96
اولين خانهاى كه براى مردم ساخته شد، خانهاى است در مكه، كه مبارك و راهنماى مردم است.(96)
3:97
در آن آيات روشنى از جمله مقام ابراهيم وجود دارد. كسىكه داخل آن شود در امان است. وظيفه مردم اين است كه در صورتى كه توانايى رفتن به آن را داشته باشند براى خدا به آنجا بروند. اگر كسى منكر آن شود (بداند كه) خدا از تمام افراد بشر بىنياز است.(97)
3:98
بگو: اى اهل كتاب، چرا منكر آيات خدا مىشويد؟ در صورتى كه خدا شاهد كارهايى است كه مىكنيد.(98)
3:99
بگو: اى اهل كتاب، چرا مردم را از راه خدا باز مىداريد؟ هر كس را كه ايمان بياورد مىخواهيد منحرف كنيد در صورتى كه خودتان شاهد درستى آن هستيد. خدا از كارهايى كه مىكنيد غافل نيست.(99)
3:100
اى افراد باايمان، اگر از عدهاى از اهل كتاب اطاعت كنيد شما را بعد از اينكه ايمان آوردهايد كافر مىسازند.(100)
3:101
چگونه كافر مىشويد در صورتى كه آيات خدا بر شما خوانده مىشود و پيغمبر خدا در بين شما است؟ كسىكه به خدا متوسل شود بدون شك به راه راست هدايت شده.(101)
3:102
اى افراد باايمان، از خدا آنطور كه شايسته ترس از اوست بترسيد و جز در حالىكه مسلمان (تسليم حكم و نظر خدا) هستيد از دنيا نرويد.(102)
3:103
همگى به رشته الهى (قرآن) بچسبيد و دچار تفرقه نشويد و نعمت خدا را بر خودتان به ياد داشته باشيد كه دشمن هم بوديد و خدا بين دلهاى شما محبت ايجاد كرد و به نعمت آن برادر هم شديد، و كنار گودالى از آتش بوديد، خدا شما را از آن نجات داد. خدا آياتش را اينطور براى شما بيان مىكند تا هدايت شويد.(103)
3:104
بايد عدهاى از شما باشند كه مردم را به كار خير دعوت كنند و امر به معروف و نهى از منكر نمايند. چنين افرادى رستگار و موفق هستند.(104)
3:105
شما مثل كسانى نباشيد كه پس از اينكه دلايل روشن هم براى آنها آمد دچار تفرقه و اختلاف شدند. آنها عذاب بزرگى دارند.(105)
3:106
روزى كه صورتهايى سفيد و صورتهايى سياه مىشود. اما به افرادى كه صورتشان سياه شده گفته مىشود: آيا بعد از ايمانآوردنتان كافر شديد؟ پس بهخاطر كفرى كه ورزيديد عذاب را بچشيد.(106)
3:107
اما كسانىكه صورتشان سفيد شده در رحمت خدا هستند و هميشه در آن خواهند بود.(107)
3:108
اينها آيات خدا است كه به حق بر تو مىخوانيم. خدا هيچ ظلمى را بر افراد بشر نمىخواهد.(108)
3:109
آنچه در آسمانها و زمين است مال خدا است و كارها به سوى او برگردانده مىشود.(109)
3:110
شما بهترين امتى هستيد كه به نفع بشريت بوجود آمده، چون امر به معروف (مردم را به كارهاى نيك تشويق) و نهى از منكر (از كارهاى نادرست منع) مىكنيد و به خدا ايمان داريد. اگر اهل كتاب هم ايمان بياورند براى آنها بهتر است. عدهاى از آنها ايمان دارند ولى بيشترشان خلافكارند.(110)
3:111
جز مقدارى اذيت هرگز به شما ضررى نمىزنند و اگر با شما بجنگند فرار مىكنند و بعد هم كسى به آنها كمك نخواهد كرد.(111)
3:112
هر جا كه باشند دچار ذلت هستند مگر اينكه به رشته الهى يا رشتهاى از اتحاد مردم متوسل شوند. آنها سزاوار غضب خدا و دچار فقر شدند. اين امر بهخاطر اين است كه منكر آيات خدا مىشدند و پيغمبران را به ناحق مىكشتند. اينكار هم به علت اين بود كه سركشى و تجاوز مىكردند.(112)
3:113
آنها با هم مساوى نيستند. عدهاى از اهل كتاب شب بلند مىشوند و در دل شب آيات خدا را مىخوانند و سجده مىكنند.(113)
3:114
به خدا و روز آخرت ايمان دارند و امر به معروف و نهى از منكر مىكنند و در كارهاى خير عجله دارند. آنها از درستكاران هستند.(114)
3:115
هر كار خوبى كه بكنند ناديده گرفته نمىشود. خدا افراد پرهیزکار را خوب مىشناسد.(115)
3:116
مال و فرزند كافران نمىتواند در مقابل خدا كارى براى آنها بكند. آنها اهل آتش جهنم هستند و هميشه در آن خواهند بود.(116)
3:117
آنچه در زندگى اين دنيا خرج مىكنند مثل باد سردى است كه به مزرعه افراد ستمكار برسد و آن را نابود كند. خدا به آنها ظلم نكرده ولی آنها به خودشان ظلم مىكنند.(117)
3:118
اى افراد باايمان، دوست و محرم رازى غير از مسلمانان براى خود نگيريد. آنها از خرابكارى درباره شما كوتاهى نمىكنند. هر چيزى كه باعث رنج شما شود دوست دارند. كينه از حرفهايشان آشكار است. كينهاى كه در دل پنهان مىكنند خيلى بزرگتر است. اگر بفهميد، ما براى شما نشانهها را بيان كردهايم.(118)
3:119
متوجه باشيد كه اين شما هستيد كه آنها را دوست داريد، در صورتى كه آنها شما را دوست ندارند. شما به همه كتابهاى الهى ايمان داريد (ولى آنها ندارند). وقتى با شما برخورد كنند مىگويند که ايمان آوردهايم، و وقتى تنها شوند از شدت عصبانيت از دست شما انگشتانشان را گاز مىگيرند. بگو: از شدت خشم خود بميريد. خدا از آنچه در دلها است اطلاع دارد.(119)
3:120
اگر وضع خوبى براى شما پيش آيد آنها را ناراحت مىكند و اگر وضع بدى براى شما پيش آيد خوشحال مىشوند. اگر استقامت و تسلط بر نفس داشته باشيد، نقشههاى آنها ذرهاى به شما ضرر نمىزند. خدا به كارهايى كه مىكنند احاطه دارد.(120)
3:121
وقتى (را به ياد آر) كه براى تعيين محل جنگ براى افراد باايمان صبح زود از خانوادهات دور شدى. خدا شنوا و دانا است.(121)
3:122
وقتى را يادآورى كن كه دو دسته از شما قصد كردند سستى كنند، در صورتى كه خدا ياور آنها بود. افراد باايمان بايد به خدا توكل كنند.(122)
3:123
خدا شما را در جنگ بدر كمك كرد، در صورتى كه شما ضعيف بوديد. پس، از نافرمانى و عذاب خدا بترسيد تا سپاسگزار باشيد.(123)
3:124
وقتى را يادآورى كن كه به مؤمنين گفتى: آيا براى شما كافى نيست كه خداوندتان شما را با سه هزار فرشتهاى كه فرستاد، كمك نمود؟(124)
3:125
آرى، اگر استقامت داشته و پرهیزکار باشيد و دشمنان همين حالا با سرعت و شدت به شما حمله كنند، خداوندتان شما را با پنجهزار فرشته نشانگذار كمك مىكند.(125)
3:126
خدا آن را فقط براى بشارت شما قرار داد و براى اينكه دلهاى شما با آن اطمينان پيدا كند. پيروزى فقط از طرف خداى توانا و حكيم است.(126)
3:127
تا گروهى از افراد بىايمان را هلاك كند يا آنها را ذليل كند تا بدون اميدى برگردند.(127)
3:128
ذرهاى از كارها به دست تو نيست. خدا توبه آنها را مىپذيرد يا آنها را عذاب مىكند، چون آنها ظالم هستند.(128)
3:129
آنچه در آسمانها و زمين است مال خداست. هر كس را كه بخواهد مىآمرزد و هر كس را كه بخواهد عذاب مىكند. خدا آمرزنده مهربان است.(129)
3:130
اى افراد باايمان، ربا را چند برابر نخوريد و از نافرمانى و عذاب خدا بترسيد تا رستگار شويد.(130)
3:131
و خود را از آتشى كه براى افراد بىايمان تهيه شده حفظ كنيد.(131)
3:132
و از خدا و پيغمبر اطاعت كنيد تا مورد مرحمت قرار گيريد.(132)
3:133
و به سوى آمرزش خداوندتان و بهشتى كه عرض آن به اندازه آسمانها و زمين است بشتابيد كه براى افراد پرهیزکار آماده شده است.(133)
3:134
افراد پرهیزکارى كه در توانگرى و تنگدستى انفاق مىكنند و جلوى عصبانيت خود را مىگيرند و گناه مردم را مىبخشند. خدا افراد نيكوكار را دوست دارد.(134)
3:135
نيكوكارانى كه وقتى كار زشتى كردند يا به خودشان ظلم نمودند خدا را ياد مىكنند و بهخاطر گناهانشان طلب آمرزش مىكنند. چه كسى غير از خدا گناه را مىبخشد؟ نيكوكارانى كه در كار خلافى كه كردند اصرار نمىورزند و حقيقت را مىدانند.(135)
3:136
پاداش آنها از طرف خداوندشان آمرزش و بهشتهايى است كه نهرها در آن روان است و هميشه در آن خواهند بود. پاداش كسانىكه به اين دستورها عمل كنند چقدر خوب است.(136)
3:137
قبل از شما سنتهايى وجود داشت كه گذشت. در زمين بگرديد و نگاه كنيد كه عاقبت كسانىكه منكر (خدا و پيغمبرانش) شدند چه بود.(137)
3:138
اين (قرآن) بيانى براى مردم و هدايتى و پندى براى افراد پرهیزکار است.(138)
3:139
سست نشويد و حزن (غم و غصه) به خود راه ندهيد (گريه نكنيد). اگر شما ايمان داشته باشيد برتريد.(139)
3:140
اگر زخمى به شما رسيد به دشمنان نيز زخمى مثل آن وارد شد. اين، روزهايى است كه آن را بين مردم دست به دست مىكنيم، براى اينكه خدا افراد باايمان را بشناسد و از شما شاهدهايى بگيرد. خدا افرادى را كه ظلم مىكنند دوست ندارد.(140)
3:141
چون خدا افراد باايمان را پاك و افراد بىايمان را نابود مىسازد.(141)
3:142
آيا خيال كردهايد كه داخل بهشت مىشويد در صورتى كه هنوز خدا افراد مجاهد و بااستقامت شما را نشناخته است؟(142)
3:143
شما قبل از اينكه مرگ را ببينيد آرزوى آن را مىكرديد. حالا آن را ديدهايد و به آن نگاه مىكرديد.(143)
3:144
محمد فقط پيغمبرى است. قبل از او پيغمبران ديگرى از دنيا رفتند. آيا اگر محمد بميرد يا كشته شود به عقب برمىگرديد (مشرك مىشويد)؟ كسىكه به شرك برگردد، ذرهاى به خدا ضرر نمىزند. خدا به سپاسگزاران پاداش خواهد داد.(144)
3:145
هيچكس جز به فرمان خدا نمىميرد، مرگ مقرر و مدتدار است. كسىكه پاداش دنيوى را بخواهد مقدارى از آن را به او مىدهيم و كسىكه پاداش آخرت را بخواهد از آن به او مىدهيم. ما به سپاسگزاران پاداش مىدهيم.(145)
3:146
چه بسيار پيغمبرانى كه افراد خداپرست بسيارى در كنار آنها جنگيدند و در مقابل آنچه در راه خدا به آنها رسيد سست و ضعيف نشدند و اظهار ذلت نكردند. خدا افراد بااستقامت را دوست دارد.(146)
3:147
حرف آنها فقط اين بود كه خداوندا، گناهان و زيادهروىهاى ما را در كارمان بيامرز و قدمهاى ما را ثابت كن و ما را بر افراد بىايمان پيروز گردان.(147)
3:148
خدا به آنها پاداش دنيا و پاداش خوب آخرت را داد. خدا نيكوكاران را دوست دارد.(148)
3:149
اى مسلمانان، اگر از افراد بىايمان اطاعت كنيد شما را به شرك برمىگردانند و زيانكار مىشويد.(149)
3:150
در صورتى كه ياور شما خداست و او بهترين مددكار است.(150)
3:151
در دل افراد بىايمان وحشت خواهيم انداخت، براى اينكه چيزى را كه خدا براى آن دليلى نازل نكرده شريك خدا ساختند. جاى آنها جهنم است و جاى افرادى كه ظلم مىكنند جاى بدى است.(151)
3:152
خدا وعده خود را براى شما ثابت كرد وقتى كه به فرمان او دشمن را از پا در مىآورديد، تا زمانى كه سست و در كارتان دچار اختلاف شديد و بعد از اينكه خدا آنچه را كه دوست داريد (پيروزى را) به شما نشان داد، از فرمان او سرپيچى كرديد. عدهاى از شما خواستار دنيا و عدهاى از شما خواستار آخرت هستيد. بعد خدا براى اينكه شما را امتحان كند شما را از تعقيب آنها منصرف كرد. خدا از گناه شما درگذشت. خدا نسبت به مؤمنين لطف دارد.(152)
3:153
هنگامى كه براى فرار از كوه بالا مىرفتيد و به كسى توجهى نمىكرديد و پيغمبر پشت سر شما، شما را صدا مىزد. درنتيجه خدا بر غم شما غمى افزود. اين يادآورى براى اين است كه براى آنچه از دست داديد و بلايى كه به شما رسيد غم نخوريد. خدا از كارهايى كه مىكنيد باخبر است.(153)
3:154
خدا بعد از غم، چرتى آرامش بخش بر شما نازل كرد كه عدهاى از شما را فرا گرفت و عدهاى در فكر جان خود بودند. درباره خدا به ناحق گمانى نظير گمان جاهليت داشتند. مىگفتند: آيا در اين كار ما اختيارى داريم؟ بگو: تمام كارها در اختيار خدا است. چيزى را كه براى تو آشكار نمىكردند در دلشان مخفى مىنمودند. مىگفتند: اگر كار در دست ما بود اينجا كشته نمىشديم. بگو: اگر در خانههاى خودتان هم بوديد، كسانىكه قتل بر آنها مقرر شده بود، با پاى خود به محل قتل خود مىرفتند. براى اينكه خدا آنچه در دلتان است امتحان كند. و آنچه در دل شما است پاك كند. خدا آنچه در دلها است مىداند.(154)
3:155
افرادى از شما، كه روز برخورد دو لشكر فرار كردند، شيطان به سبب بعضى از كارهايى كه كرده بودند آنها را دچار لغزش كرد. خدا از گناه آنها درگذشته چون خدا آمرزنده بردبار است.(155)
3:156
اى افراد باايمان، مثل كسانىكه كافر شدند نباشيد كه درباره برادرانشان وقتى سفر كردند يا در جنگ بودند گفتند که اگر پيش ما بودند نمىمردند و كشته نمىشدند، تا خدا آن (فكر) را مايه حسرتى در دلشان قرار دهد. خدا زنده مىكند و مىميراند. خدا كارهايى را كه مىكنيد مىبيند.(156)
3:157
اگر در راه خدا كشته شويد يا بميريد، مسلماً آمرزش و رحمت الهى بهتر از تمام چيزهايى است كه آنها جمع مىكنند.(157)
3:158
اگر بميريد يا كشته شويد پيش خدا جمع مىشويد.(158)
3:159
(اى پيغمبر،) به سبب رحمت خدا با آنها ملايمت مىكردى. اگر خشن و سنگدل بودى از اطرافت پراكنده مىشدند. گناه آنها را ببخش و براى آنها طلب آمرزش كن و در كارها با آنها مشورت كن و وقتى تصميم به كارى گرفتى بر خدا توكل كن. چون خدا توكلكنندگان را دوست دارد.(159)
3:160
اگر خدا شما را يارى كند، هيچكس بر شما غلبه نمىكند و اگر به شما كمك نكند چه كسى غير از او به شما كمك مىكند؟ افراد باايمان بايد (فقط) به خدا توكل كنند.(160)
3:161
سزاوار هيچ پيغمبرى نيست كه دغلكارى كند. كسىكه دغلكارى كند روز قيامت آن را با خود مىآورد. و پاداش هر كس مطابق كارى كه كرده به طور كامل داده مىشود و به آنها ظلمى نمىشود.(161)
3:162
آيا كسىكه از رضايت خدا پيروى مىكند مثل كسى است كه باعث خشم خدا مىشود و جايش جهنم است؟ جهنم بد جايى است.(162)
3:163
آنها درجاتى پيش خدا دارند و خدا هر كارى كه بكنند مىبيند.(163)
3:164
خدا بر افراد باايمان منت گذاشت وقتى كه پيغمبرى از خودشان برانگيخت تا آيات خدا را بر آنها بخواند و آنها را پاك سازد و به آنها كتاب و حكمت بياموزد. در صورتى كه قبلاً در گمراهى آشكارى بودند.(164)
3:165
آيا وقتى مصيبتى به شما رسيد در صورتى كه دو برابر آن را به آنها وارد كرديد گفتيد که اين مصيبت از كجا به ما وارد شده؟ بگو: آن از طرف خودتان است. چون خدا قادر به هر كارى است.(165)
3:166
آنچه در روز برخورد دو لشكر به شما رسيد به خواست خدا بود تا افراد باايمان را بشناسد.(166)
3:167
و افراد منافق را هم بشناسد. به آنها گفته شد: بياييد در راه خدا بجنگيد يا از خودتان دفاع كنيد. گفتند: اگر جنگ مىدانستيم دنبال شما مىآمديم. آنها در آن روز به كفر نزديكتر بودند تا به ايمان. با زبان چيزى مىگويند كه قلباً به آن ايمان ندارند. خدا آنچه را پنهان مىكنند خوب مىداند.(167)
3:168
كسانىكه به جنگ نرفتند به برادرانشان گفتند: اگر از ما اطاعت مىكردند كشته نمىشدند. بگو: اگر راست مىگوييد مرگ را از خودتان دور كنيد.(168)
3:169
كسانى را كه در راه خدا كشته شدند مرده نپنداريد. بلكه زندهاند و پيش خداوندشان روزى دارند.(169)
3:170
به آنچه خدا از لطف خودش به آنها داده شاد هستند و درباره كسانىكه هنوز به آنها نپيوستهاند دلشاد هستند، و مىدانند كه ترسى بر آنها نيست و غصهاى ندارند.(170)
3:171
به نعمت و لطف خدا و اينكه خدا پاداش افراد باايمان را ضايع نمىكند، خوشحال هستند.(171)
3:172
افراد باايمانى كه بعد از اينكه جراحاتى به آنها وارد شد، باز هم دعوت خدا و رسول را اجابت كردند. براى كسانى از آنها كه نيكى كردند و پرهیزکار بودند پاداش بزرگى وجود دارد.(172)
3:173
افرادى كه به آنها گفتند: مردم براى جنگ با شما متحد شدهاند، از آنها بترسيد. اين حرف ايمان آنها را زيادتر كرد و گفتند: خدا براى ما كافى است و خدا وكيل خوبى است.(173)
3:174
آنها به نعمت و لطف خدا برگشتند و هيچ آسيبى به آنها نرسيد و دنبال رضاى خدا رفتند. خدا لطف بزرگى دارد.(174)
3:175
اين فقط شيطان است كه ياران خود را مىترساند. از آنها نترسيد و اگر ايمان داريد از من بترسيد.(175)
3:176
كسانىكه در كفر بر ديگران پيشى مىگيرند تو را غصهدار نكنند. آنها هرگز ذرهاى به خدا ضرر نمىزنند. خدا مىخواهد براى آنها بهرهاى در آخرت قرار ندهد. آنها عذاب بزرگى دارند.(176)
3:177
كسانىكه كفر را به قيمت ايمان خريدند، هرگز ذرهاى به خدا ضرر نمىزنند. آنها عذاب پردردى دارند.(177)
3:178
افراد بىايمان خيال نكنند كه مهلتى كه به آنها مىدهيم به نفع آنها است. ما به آنها مهلت مىدهيم تا گناه بيشترى بكنند. آنها عذاب خواركنندهاى دارند.(178)
3:179
سزاوار نيست كه خدا تا وقتی كه ناپاك را از پاك جدا كند، شما مؤمنان را به همين حالىكه داريد رها كند. خدا شما را از غيب آگاه نمىكند ولى براى اينكار هر كس از پيغمبرانش را كه بخواهد انتخاب مىكند. بنابراين به خدا و پيغمبرانش ايمان بياوريد. اگر ايمان بياوريد و پرهیزکار شويد، پاداش بزرگى داريد.(179)
3:180
كسانىكه در مورد آنچه خدا از فضلش به آنها داده بخل مىورزند، خيال نكنند كه اينكار به نفع آنها است. بلكه به ضرر آنها است. روز قيامت همان چيزى كه بهخاطرش بخل ورزيدهاند طوقى دور گردن آنها مىشود. ميراث آسمانها و زمين متعلق به خدا است. خدا از كارهايى كه مىكنيد باخبر است.(180)
3:181
خدا حرف آنها را كه گفتند که خدا محتاج است و ما بىنياز هستيم شنيد. حرفى كه مىزنند خواهيم نوشت. همينطور اين را كه پيغمبران را به ناحق مىكشتند مىنويسيم و مىگوييم: عذاب سوزان را بچشيد.(181)
3:182
اين عذاب به علت كارهايى است كه كردهايد. بدون شك خدا به بندگانش ظلم نمىكند.(182)
3:183
كسانىكه گفتند: خدا با ما قرار گذاشته كه به هيچ پيغمبرى ايمان نياوريم مگر اينكه قربانىاى بياورد كه آتش آن را بخورد. بگو: قبل از من پيغمبرانى دلايل روشن و همين نوع قربانى كه مىگوييد براى شما آوردند. اگر راست مىگوييد چرا آنها را كشتيد؟(183)
3:184
اگر منكر رسالت تو شدند، قبل از تو نيز منكر پيغمبرانى شدند كه دلايل روشن و كتاب و نوشتههاى روشن آوردند.(184)
3:185
هر كسى مزه مرگ را مىچشد. روز قيامت پاداش شما به طور كامل به شما داده مىشود. كسىكه از آتش جهنم نجات داده شود و وارد بهشت شود، موفق و رستگار شده است. زندگى دنيا وسيله فريب انسان است.(185)
3:186
حتماً شما بهوسيله مال و جانتان امتحان مىشويد و از افرادى كه قبل از شما به آنها كتاب داده شده و از مشركين اذيت زيادى مىشدید. اگر صبر و استقامت داشته و مسلط بر نفس خود باشيد كارى كردهايد كه اراده قوى لازم دارد.(186)
3:187
هنگامى را يادآورى كن كه خدا از اهل كتاب پيمان گرفت كه آن را براى مردم بيان كنند و مخفى نكنند. ولى آنها پيمان خود را پشت سرشان انداختند و آن را به قيمت كمى فروختند.. بد خريد و فروشى كردند.(187)
3:188
خيال نكن كسانىكه بهخاطر كارهايى كه كردهاند خوشحالند و دوست دارند بهخاطر كارهايى كه نكردهاند مورد ستايش قرار گيرند، از عذاب نجات پيدا مىكنند. آنها عذاب پردردى دارند.(188)
3:189
حكومت آسمانها و زمين مال خداست و او قادر به هر كارى است.(189)
3:190
در آفرينش آسمانها و زمين و آمد و شد شب و روز نشانههايى براى افراد خردمند وجود دارد.(190)
3:191
افرادى كه ايستاده و نشسته و خوابيده خدا را ياد مىكنند و درباره آفرينش آسمانها و زمين فكر مىكنند و مىگويند: خداوندا، اينها را بيهوده نيافريدى، خدايا تو پاكى، ما را از عذاب آتش جهنم حفظ فرما.(191)
3:192
خداوندا، هر كسى را كه وارد آتش جهنم كنى مسلماً او را خوار كردهاى و ظالمها مددكارى ندارند.(192)
3:193
خداوندا، شنيديم كه كسى با صداى بلند مردم را به ايمان دعوت مىكرد كه به خداوندتان ايمان بياوريد، ما هم ايمان آورديم. خداوندا، گناهان ما را بيامرز و بدىهاى ما را به حساب نياور و ما را با نيكان از دنيا ببر.(193)
3:194
خداوندا، آنچه توسط پيغمبرانت به ما وعده دادى به ما بده و روز قيامت ما را خوار نساز، تو كارى بر خلاف وعدهات نمىكنى.(194)
3:195
خداوندشان دعاى آنها را اجابت كرد و گفت: من عمل هيچكدام از شما را، چه مرد باشد چه زن، ضايع نمىكنم چون همه از يكديگريد. كسانىكه مهاجرت كردند و از سرزمين خود اخراج و در راه من اذيت شدند و جنگيدند و كشته شدند، بدىهاى آنها را از بين مىبرم و آنها را وارد بهشتهايى مىكنم كه در آن نهرها روان است. اين پاداشى از طرف خدا است و پاداش نيكو در اختيار خدا است.(195)
3:196
آمد و رفت افراد بىايمان در شهرها تو را فريب ندهد.(196)
3:197
اين متاع كمى است. جاى آنها جهنم است و جهنم بد جايى است.(197)
3:198
اما افرادى كه از نافرمانى و عذاب خداوندشان مىترسند بهشتهايى دارند كه در آنها نهرها روان است و هميشه در آن خواهند بود. اين پذيرايى از طرف خدا است. آنچه پيش خدا است براى نيكوكاران بهتر است.(198)
3:199
عدهاى از اهل كتاب افرادى هستند كه به خدا و آنچه به شما نازل شده و آنچه به آنها نازل شده ايمان دارند و در برابر خدا تسليم هستند و آيات خدا را به قيمت ناچيزى نمىفروشند. پاداش آنها پيش خداوندشان محفوظ است، چون محاسبه خدا به سرعت صورت مىگيرد.(199)
3:200
اى افراد باايمان، استقامت داشته باشيد و همديگر را به استقامت سفارش كنيد و با هم رابطه داشته باشيد (از حقوق خود دفاع كنيد) و از نافرمانى و عذاب خدا بترسيد تا رستگار و موفق شويد.(200)